Pune GBS l पुणे शहरात गुलियन बरे सिंड्रोम (Guillain-Barré Syndrome – GBS) या आजाराचा प्रादुर्भाव वाढत आहे. हा रोग कोंबड्या किंवा चिकन आणि दूषित पाण्यातून पसरत असल्याची शक्यता वर्तवण्यात येत आहे. या पार्श्वभूमीवर, पुणे शहराला पाणीपुरवठा करणाऱ्या खडकवासला धरणाच्या पाणलोट क्षेत्रातील कुक्कुटपालन केंद्रांना भेटी देऊन अहवाल सादर करण्यात आला आहे. केंद्र आणि राज्य शासनाकडून राज्याच्या पशुसंवर्धन विभागाला, GBS आजाराचा कुक्कुट पक्ष्यांशी संबंध आहे का, हे तपासण्याचे निर्देश देण्यात आले होते.
पशुसंवर्धन विभागाची तपासणी :
पशुसंवर्धन विभागाच्या पथकाने बाधित क्षेत्राजवळील पाण्याच्या मुख्य स्रोताजवळ, म्हणजेच खडकवासला धरणाच्या आसपासच्या 11 कुक्कुटपालन केंद्रांना भेट दिली. यात वेंकटेश्वरा समूहाची 6 अंडी देणाऱ्या कोंबड्यांची केंद्रे आणि 5 खासगी मांसल कुक्कुटपालन केंद्रांचा समावेश होता.
वेंकटेश्वरा समूहाच्या कुक्कुटपालन केंद्रांवर जैवसुरक्षा (Biosecurity) पाळली जात असल्याचे दिसून आले. त्यापैकी दोन केंद्रांवर कोंबड्यांच्या विष्ठेवर प्रक्रिया करण्याची व्यवस्था आहे, तर इतरांकडे विष्ठा साठवण्याची व्यवस्था आहे. ही विष्ठा शेतीसाठी खत म्हणून विकली जाते. खासगी कुक्कुटपालन केंद्रांवर गादी पद्धतीने मांसल कुक्कुटपालन केले जाते. साधारणपणे 45 दिवसांत कोंबड्या विक्रीसाठी तयार होतात. पक्षी विकल्यानंतर, त्यातील तुस-गादी शेतीसाठी खत म्हणून विकली जाते. पथकाला असे आढळले की, या केंद्रांमधून बाहेर पडणारे सांडपाणी जवळच्या पाण्याच्या स्रोतांमध्ये मिसळत नाही. केंद्रांवरील कोंबड्यांचे क्लोअकल स्वॅब (Cloacal Swab), विष्ठा आणि पाण्याचे नमुने गोळा करण्यात आले.
Pune GBS l नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हायरोलॉजी (NIV) चाचणी :
हे नमुने नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हायरोलॉजी (National Institute of Virology – NIV), पुणे येथे तपासणीसाठी पाठवण्यात आले. अहवालानुसार, 106 क्लोअकल स्वॅब (89) आणि विष्ठेचे (17) नमुने, तसेच 24 नमुन्यांपैकी (9 केंद्रांवरील 2 विष्ठा आणि 22 क्लोअकल स्वॅब नमुने) कॅम्पिलोबॅक्टर जेजुनाय (Campylobacter jejuni) या जिवाणूसाठी सकारात्मक आढळले. एका केंद्रावरील 5 नमुने नोरोव्हायरससाठी (Norovirus) सकारात्मक आढळले.
NIV ने 29 पाण्याच्या नमुन्यांची तपासणी केली, त्यापैकी 26 नमुने कॅम्पिलोबॅक्टर जेजुनायसाठी नकारात्मक आढळले, तर उर्वरित 3 नमुन्यांची तपासणी सुरू आहे.
कॅम्पिलोबॅक्टर जेजुनाय हा कोंबड्यांच्या आतड्यांमध्ये आढळणारा जिवाणू आहे. तो इतर प्राणी आणि मानवांमध्येही आढळतो. तपासणीत कुक्कुटपालन केंद्रांवरील सांडपाणी किंवा विष्ठा जवळच्या पाण्याच्या स्रोतात मिसळत नसल्याचे आढळले. त्यामुळे, काही दूरचित्रवाणी वाहिन्यांद्वारे या आजाराचा प्रसार कुक्कुट पक्ष्यांमुळे होत असल्याच्या बातम्या चुकीच्या आहेत. यामुळे कुक्कुटपालन व्यवसायावर परिणाम झाला असून नागरिकांमध्येही संभ्रम निर्माण झाला आहे.
पशुसंवर्धन विभागाच्या सूचना :
खबरदारी म्हणून, पशुसंवर्धन विभागाने या केंद्रांजवळील पशुवैद्यकीय संस्थांना जंतुनाशक फवारणीची विशेष मोहीम राबवण्याच्या सूचना दिल्या आहेत.
कुक्कुटपालन करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी सूचना :
केंद्रांवर जैवसुरक्षा करावी.
वैयक्तिक स्वच्छता राखावी आणि केंद्राचे निर्जंतुकीकरण नियमित करावे.
कोंबड्यांची विष्ठा किंवा इतर उत्सर्जित पदार्थ पाण्याच्या स्रोतात जाणार नाहीत, याची काळजी घ्यावी.
नागरिकांसाठी सूचना :
पावसाळ्यात कॉलरासारखे (Cholera) आजार दूषित अन्न आणि पाण्यामुळे होतात, त्याचप्रमाणे कॅम्पिलोबॅक्टर जेजुनाय जिवाणूदेखील आजारास कारणीभूत ठरू शकतात. कच्चे किंवा अर्धवट शिजवलेले मांस खाल्ल्याने या जिवाणूचा संसर्ग होऊ शकतो. त्यामुळे, पाणी उकळून आणि ब्लिचिंग पावडरचा (Bleaching Powder) योग्य वापर करून प्यावे. भाज्या आणि मांस स्वच्छ धुवून पूर्णपणे शिजवून खावे. हा आजार संसर्गजन्य नसल्यामुळे घाबरण्याचे कारण नाही. व्यवस्थित शिजवलेले चिकन खाल्ल्यास या जिवाणूचा संसर्ग होत नाही, असे आवाहन करण्यात येत आहे.
