Raigad | किल्ले रायगड (Raigad Fort) वरील ऐतिहासिक गंगासागर तलाव सध्या मोठ्या प्रमाणावर आटलेला दिसतो आहे. पूर्वी राज्याभिषेक दिनानिमित्त तलावातील पाणी विविध विकासकामांसाठी वापरले जात असे. मात्र यंदा तलावातील पाण्याची पातळी अत्यंत कमी झाल्याने राज्याभिषेकाच्या दिवशी दुसऱ्या ठिकाणांहून पाणी आणण्याची वेळ येणार आहे. त्यामुळे रायगडवरील पर्यटन वाढ असूनही जलस्रोतांचा प्रश्न अधिक गंभीर होत चालल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
राज्याभिषेक दिनासाठी पाण्याची बाह्य व्यवस्था-
किल्ल्यावरील गंगासागर (Raigad) आणि हत्ती तलाव हे रायगडावरील मुख्य जलस्रोत आहेत. पूर्वी राज्याभिषेक सोहळ्यासाठी येथेच पाण्याची व्यवस्था केली जात असे. परंतु या वर्षी तलाव जवळपास कोरडा पडल्याने रायगड विकास प्राधिकरणाने (Raigad Development Authority) दुसऱ्या ठिकाणांहून पाणी वाहून आणण्याची तयारी सुरू केली आहे. यामुळे रायगडावर जल व्यवस्थापनाचे मोठे आव्हान उभे ठाकले आहे. विकास कामांसाठी तलावातील पाण्याचा वापर करण्यात आला असला तरी पुरेशा पावसाअभावी परिस्थिती आणखी बिकट झाली आहे.
पर्यटकांमध्ये वाढ, पण पाणीटंचाई कायम-
दरवर्षी रायगडावर (Raigad) पर्यटकांची संख्या मोठ्या प्रमाणावर वाढत आहे. विशेषतः शनिवार-रविवारच्या सुट्ट्यांमध्ये हजारो पर्यटक किल्ला पाहण्यासाठी येतात. त्यामुळे गंगासागर तलावावरील पाण्याचा वापरही वाढला आहे.
गडावरील काही छोट्या टाक्यांमध्ये थोडेसे पाणी शिल्लक असले तरी त्याचा उपयोग सीमित आहे. स्थानिक प्रशासनाने यावर्षी गडाच्या पायथ्यापासून टँकरच्या साहाय्याने पाणी पुरवठा करण्याचा निर्णय घेतला आहे. याशिवाय भविष्यात गडावरील पाणी साठवण क्षमता वाढवण्यासाठी नवीन उपाययोजना राबवण्याची गरज असल्याचेही सांगण्यात येत आहे.
गडावर जलसंवर्धनाची गरज-
सध्या गडावरील जलस्रोत आटल्याने भविष्यातील पर्यटन व्यवस्थापनावरही प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. त्यामुळे गडावर नव्याने जलसंधारण प्रकल्प हाती घेण्याची आवश्यकता निर्माण झाली आहे. स्थानिक ग्रामस्थ आणि प्रशासन यांच्यात याविषयी चर्चाही सुरू आहे. यासाठी गडावरील मूळ स्वरूप कायम राखूनच आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने पाणी साठवण क्षमतेत वाढ करण्याचा विचार केला जात आहे. यामुळे भविष्यातील पाणीटंचाई टाळता येईल अशी अपेक्षा आहे.
